Onlangs interviewde ik samen met een collega Fontys-lector Jorik Arts over feedbackgesprekken. Arts deed zelf onderzoek naar geschreven feedback en de effectiviteit hiervan (Arts, Jaspers & Joosten-ten Brinke, 2016). Omdat ik mijzelf ook aan het verdiepen ben in hoe ‘dialogische feedback’ effectiever te maken in mijn onderwijspraktijk, besloot ik hem via Teams te spreken en te leren van zijn ervaring. Hieronder een paar waardevolle highlights van ons gesprek.
- feedback steeds meer eigendom van de student
Joris Arts benadrukt de trend die gaande is in onderwijsland: feedback was voorheen meer het domein van de docent, maar tegenwoordig wordt er veel meer aandacht besteed aan hoe de student zelf eigenaar is van de feedback en het gebruiken hiervan (feedbackgeletterdheid). Arts verwijst hierbij ook naar het onderzoek van Renske de Kleijn. Tijdens het feedbackcongres dat ik een tijd geleden bezocht werd dit ook zo mooi ‘het zweet op de juiste ruggen’ genoemd.
2. Laat studenten plannen wanneer ze hun feedback gaan halen
Hij geeft ook aan dat leerdoelen vaak aan het begin van een periode worden aangekaart, maar dat deze tussentijds niet meer terugkomen tot aan het einde periode. Arts stelt daarom dat het terugkomen op leerdoelen en reflectie op de kwaliteit periodiek terug moet komen tijdens een periode. Verder kun je studenten ook laten inplannen wanneer ze feedback komen halen. Daarbij is het ook belangrijk dat ze alvast nadenken over welke feedackvragen ze willen stellen.
3. Metacognitieve versus Affectieve verbanden
Arts duidt dat hij zelf met zijn onderzoek meer focus legt op hoe het affectieve zich verhoudt met feedback. Met affectief doelt hij hier vooral wat de feedback met een leerling of student doet bij het ontvangen. Trekt de student zich dit heel persoonlijk aan, voelt hij een emotionele reactie of accepteert hij de feedback en ziet hij dit als een groeikans. Daarentegen, zo benadrukt Arts, focust Renske de Kleijns onderzoek zich juist meer op de (meta)cognitieve vaardigheden die betrokken zijn bij feedback geven en ontvangen (of gebruiken).
4. Vijf sleutelstrategieën voor formatief beoordelen/handelen
Tijdens het gesprek verwees Arts ook naar de vijf sleutelstrategieën voor formatie beoordelen van auteur Dylan Williams. Williams onderscheidt vijf belangrijke aspecten waar docenten aan kunnen werken om hun formatief handelen aanzienlijk te verbeteren.
- verduidelijken, delen en begrijpen van leeruitkomsten en succescriteria
- effectieve klassengesprekken, activiteiten en leertaken die leerbewijs genereren
- feedback geven die het leren vooruit helpt
- activeren van lerenden om eigen leerbronnen te vinden
- activeren van lerenden als eigenaar van hun eigen leerweg
Conclusie
Er zitten veel kanten aan feedbackgesprekken. Het voeren van een effectief feedbackgesprek, dat leidt tot de juiste effectiviteit en actie van de student, lijkt daarom soms een beetje een grote uitdaging. Belangrijk was dat het stellen van goede vragen aan de student én de student helpen om goede feedbackvragen te stellen aan jou (als docent), cruciaal is. Daarbij spelen de randvoorwaarde van ‘urgentie’, zoals geopperd door Dylan Williams, een centrale rol.
Bronnen:
Wiliam, D. (2011) Embedded formative assessment
Arts, Jaspers & Joosten-ten Brinke (2016) A Case Study on Written Comments as a form of feedback in Teacher Education: So Much to Gain