Op 27 mei nam ik deel aan een webinar van Npuls over flexibel onderwijs in het mbo. De sessie gaf een aantal interessante inzichten, alsook bruikbare bronnen en voorbeelden uit de praktijk, die relevant zijn voor iedereen die zich inzet voor toekomstbestendig en studentgericht onderwijs.
Nieuwe inzichten en bronnen
Tijdens het webinar werd onder andere het platform competentnl.nl uitgelicht. Deze website ondersteunt het onderwijs bij het formuleren van leeruitkomsten en het vormgeven van modulair en flexibel onderwijs. Een waardevolle toevoeging voor mbo-docenten en curriculumontwikkelaars die op zoek zijn naar meer wendbaarheid binnen het onderwijsaanbod.
Onderzoeksrapport
ok kwam het recente onderzoeksrapport “Flexibel onderwijs in het mbo: Wat is er nog meer voor nodig?“ aan bod. Dit rapport uit 2025 onderzoekt de effecten, succesfactoren en knelpunten bij de implementatie van meerdere instroommomenten in het mbo.
De maatschappelijke en technologische veranderingen zorgen voor een groeiende behoefte aan flexibel mbo-onderwijs. Werkgevers vragen steeds vaker om specifieke, kortlopende leertrajecten, terwijl studenten meer grip willen op hun eigen leerweg — qua inhoud, tempo en volgorde. Daarnaast neemt de groep kwetsbare studenten toe, die baat heeft bij meer maatwerk en individuele begeleiding.
Het rapport wijst op het belang van meerdere instroommomenten per jaar. Dit maakt het onderwijsaanbod toegankelijker en beter afgestemd op de arbeidsmarkt én de student. Het Ministerie van OCW stimuleert deze ontwikkeling actief om het mbo beter te laten aansluiten bij de veranderende vraag. Het rapport is met name relevant voor professionals die werken met:
- Kwetsbare jongeren
- Mbo niveau 2 t/m 4
- Entree-opleidingen
- VSO/PRO
- Voortijdige schoolverlaters
- Bijscholing en leven lang ontwikkelen
Inspirerende sessie met Albert Jan Hoeve van Alfa-college
Een van de van het webinar was de sessie met Albert Jan Hoeve, programmamanager van Passende en Logische Leerroutes bij het Alfa-college. Hij deelde hoe het ROC werkt aan het ontwerpen van flexibel onderwijs voor hun studenten. De ontwerpprincipes die hij toelichtte, geven richting aan hoe het Alfa-college onderwijs structureert rondom leereenheden:
- Werken met leeruitkomsten, in plaats van vaste lesprogramma’s
- Gebruik van leereenheden van 80 tot 400 SBU’s (studiebelastingsuren)
- Differentiatie naar studentniveau: starter, gevorderde of beroepsbekwaam
- Flexibele leeractiviteiten in blokken van 4 of 5 onderwijsperioden van 10 weken
- Onafhankelijk van leerweg, gericht op maatwerk en doorlopende ontwikkeling
Hoeve gaf aan dat het Alfa-college bewust niet voor volledig gepersonaliseerde routes heeft gekozen omdat ze dat onmogelijk vinden. Bovendien komt uit onderzoek naar voren dat het leren in groepen ook een belangrijke sociale functie vervult, die op haar beurt ook veel invloed heeft op de motivatie van de student.
Deze aanpak laat goed zien hoe flexibel onderwijs niet alleen meer keuzevrijheid geeft, maar ook beter aansluit op de leerbehoeften en loopbaanwensen van studenten.
Reflectie
Het webinar van Npuls liet goed zien dat flexibel onderwijs al hier is, en volop in ontwikkeling. Met inzichten uit onderzoek, platforms zoals competentnl.nl en inspirerende voorbeelden zoals bij het Alfa-college, kunnen we het mbo-onderwijs toegankelijker, persoonlijker en effectiever maken.