Vorig kalenderjaar, in 2023, ben ik met diverse collega’s en collega’s van onze partnerschool druk in de weer geweest met AI. Ik heb toen ontzettend veel bijeenkomsten over AI bijgewoond, van kleinschalig tot grotere, landelijke bijeenkomsten met diverse generatieve AI-experts en geïnteresseerden. Rond het einde van het jaar ben ik ook geïnterviewd door onderzoekers van de Topsector Creatieve Industrie, onderdeel van het ECP (platform voor de informatiesamenleving). Inmiddels is het verkenningsverslag gepubliceerd. Het is waardevol om in dit bericht even te reflecteren op wat ik als input heb gegeven en of ik daar eventueel nu anders tegenaan kijken.
1. Bijdrage over effectieve communicatie.
Als ik dit teruglees, bemerk ik bij mijzelf dat de dialoog opzoeken vandaag de dag, en zelfs in vergelijking met vorig jaar, belangrijker is dan ooit. In de context van creativiteit en geldt dit zeker: om tot een waardevolle en creatieve oplossing of innovatie te komen, moet men diversiteit en inclusiviteit omarmen. Dit is wat in de literatuur vaak wordt aangedragen. Echter, in sommige gevallen, als de diversiteit te diep zit, kan het ook averechts werken (zie ook Harvey, 2013). Die valkuil is natuurlijk eeuwig zonde als je heel veel creatieve mensen (of studenten) in dienst hebt. Dan is het denk ik des te belangrijker om elkaar regelmatig dialogisch af te tasten en feeling te krijgen voor wat de ander voor zich ziet. Aan de ene kant is het een zegen dat we de ruimte krijgen om extreem vrij te denken: iedereen zijn eigen bubbel. Maar het grote nadeel is dat we zo overtuigd raken van onze eigen visie dat we geen oog (of beter gezegd: oor) meer hebben voor visies van anderen. Ironisch genoeg denk ik persoonlijk dat meerdere mensen vaak een en dezelfde visie hebben, maar dat, omdat we niet goed naar elkaar luisteren, we dat over het hoofd zien.
2. Bijdrage over co-creatie
In mijn bijdrage wordt ook het belang van co-creatie aangestipt. Co-creatie, het zegt het eigenlijk al, is het ‘samen creëren’ van iets, waarbij samen diverse vormen kan aannemen. Natuurlijk kunnen studenten samenwerken met elkaar, maar ze kunnen dat ook doen met hun omgeving, zoals docenten, alumni, professionals uit het veld en noem maar op. Er is heel veel diversiteit in samenwerking en daar valt veel van te leren. Zo weet ik uit ervaring dat het ontzettend leerzaam kan zijn voor studenten om samen te werken in groepen waarin ze gelijkgestemden vinden (dat vinden ze vaak het fijnst). Het motto ‘A players only hire A players’ speelt daar een belangrijke rol. Toch kan een samenwerking van studenten die elkaar niet goed liggen ook heel waardevol zijn. Juist dan wordt de student, net zoals in het echte bedrijfsleven, uitgedaagd om te kijken naar de eigen bijdrage en hoe zij of hij zich verhoudt tot de anderen in de groep. Al jaren is het zo, door onder andere internationalisering, globalisering, toename aan recent beschikbare informatie en de toenemende online interactiemogelijkheden, dat het snel kunnen schakelen tussen verschillende samenwerkingsverbanden belangrijk is voor de creatieve student. Concreet voorbeeld: een student die een online game aan het vormgeven is met diverse developers op locatie moet misschien, mogelijk in diverse talen, gerichte communicatieskills kunnen laten zien.
3. Bijdrage over onderzoeksvaardigheden
In mijn bijdrage over onderzoeksvaardigheden stellen mijn collega en ik dat onderzoeksvaardigheden ook nu weer waardevoller zijn dan ooit. Dat heeft te maken met drie factoren: (1) grote hoeveelheid aan informatie, (2) de creatieve potentie van generatieve AI en, als gevolg van de grotere hoeveelheid aan informatie (3) het beter moet kunnen evalueren van de beschikbare informatie. Dat er veel informatie is geeft de website https://www.internetlivestats.com/ bijvoorbeeld aan: Zo zijn er meer dan twee miljard website wereldwijd. Tegelijkertijd wordt voorspeld (of ja, het is eigenlijk al zo) dat de komst van generatieve AI een duizelingwekkende boost gaat geven aan de uitvoer van fundamenteel en toegepast onderzoek. Dat gaat op zichzelf weer ontzettend veel vernieuwingen en informatie-updates veroorzaken. Dit kan voor veel mensen bijvoorbeeld een ’temporal distortion’ opleveren, oftewel het idee dat iets nog niet uitgevonden is of bestaat terwijl dat al lang zo is. Een voorbeeld is de beïnvloeding van het weer: het idee bestaat dat het beïnvloeden van het weer iets is wat science-fiction is. Echter, bestaat er al sinds tijden zoiets als ‘cloud seeding‘, waarbij een regenbui geforceerd wordt opgewekt. Tot slot wordt het kritisch denkvermogen meer en meer op de proef gesteld. AI-gegenereerde content wordt steeds lastiger te onderscheiden van authentieke content. Dit brengt een interessante maar ook ironische tegenstelling met zich mee: informatie is alomtegenwoordiger is dan ooit, en dat biedt ontelbaar veel kansen voor innovaties. Tegelijkertijd, als de informatie waardeloos is, omdat ze nep is, heeft het nieuwe idee dat ontstaan is uit die verschillende stukken informatie ook minder of geen waarde, bijvoorbeeld als er sprake is van wetenschapsfraude. De conclusie is dat onderzoeksvaardigheden, waaronder experimenteel, kwalitatief en analyserend-creatief (bijv. design thinking en ADDIE) belangrijk zijn voor studenten van alle niveaus om te kunnen hanteren.
Waar ik zelf in de komende jaren bijzonder nieuwsgierig naar ben is hoe de hoeveelheid informatie die gaat worden gegenereerd onze keuzes gaan beïnvloeden. Het wordt steeds uitdagender voor leiders en onderzoekers om een totaalbeeld van alle trends, innovaties en recente informatie te krijgen. Alleen al het fenomeen generatieve AI verandert dagelijks zodanig dat het, zelfs besteed je er full-time tijd aan, niet bij te benen is. Oftewel, onze toekomstblik wordt bijzonder ‘kortzichtig’.
Bronnen:
Montenarie, R., & Klinker, W. (2024, February 2). Verkenning toekomstige vaardigheden in de Creatieve Industrie: Een verkenning op verzoek van het Topteam van de Topsector Creatieve Industrie. Den Haag, NL: ECP | Platform voor de InformatieSamenleving.